Kozmetikte Saç Boyaları ve Saç Boyama teknikleri:
Saç boyaları birçok renk ve yapıda zaman zaman bitkisel boyalar zaman zaman da metal tuzları ile formüle edilmiştir. Saç boyaları saç molekülleri ile boyaların peroksit ve ammonya yardımı ile kimyasal reaksiyona girmesi esasına dayanır.
1909 senesinde Fransiz kimyaci Eugene Schuller ilk olarak ticari saç boyalarını geliştirmiştir. Schuller paraphenylendiamine adlı kimyasalı formüllerinde kullanmış ve bugün halen aynı kimyasal formüllerde kullanılmaktadır.
Keratin saç içindeki temel maddedir. Keratin saçda olduğu kadar tırnak ve cilttede bulunur. Saçın doğal rengi diğer iki proteinin yüzdelerine göre ortaya çıkar. Bu proteinler Eumelanin ve phaeomelanindir. Eumelanin kahve ve siyah saç rengini oluştururken phaeomelanin Kızıl ve kestane renklerini oluşturur. Bu iki proteinin olmaması veya azlığı ise saçın beyazlamasının sebebidir. Melanin saç folikülü içinde, tyrosine amino asidinin bir dizi enzimatik reaksiyonu ile biosentezlenir.
Saç Kutikulu saç yüzeyinin en dışındaki katmandır. Permanent dediğimiz saç boyaları kullanılırken kutikulun açılması gerekir. Bu tabaka açıldığında içerdeki renk giderilerek rengi açılır yada yeni renk kutikul içinde depolanır.
Amonyum bazik bir kimyasaldır ve saç boyasının kutikul içine alınabilmesi için kullanılır. Aynı zamanda kalıcı boyalarda peroksit ile birlikte uygulanırken katalist olarak görev yapar. Developer dediğimiz açıcılar saç kutikulu içindeki melaninin saça rengini veren asıl boyasını indirger. Peroksit saç boyalarında açıcı ve oksitleyici ajan olarak görev yapar. Peroksit saçın kimyasal yapısını kırarak sülfürün açığa çıkmasını sağlar. Böylece melanin renksiz hale gelir. Yeni boya saç kortexine bağlanır. Çeşitli alkol ve kondisyonerler formüllerde kullanılarak saç telinin açılan yapısı kapatılır ve saç boyasının saç içine depolama işlemi tamamlanır.

 4 çeşit saç boyama ürünü vardır:

Temporary.. Geçici.. Partikül büyüklüğü büyük olan boyalarla saç teli kaplanır. Zararlı değildir. Sadece saç yüzeyinde film oluşturur ve geçicidir. Metalik tuzlar olarak adlandırılan boyalar ise tüp içinde patlama yapabilir.
Semi Permanent: - Yarı geçici- Boyalar saç teli içine bazik ortamda depolanır. Bazik ortam olarak Ph 8-9 olarak formüle edilir. Oksidasyon kullanılmaz. Bu bağlamda kullanılan azo dye lar, anilin dye lar sağlığa zararlıdır. Polymer boyalar ise ısı yardımı ile saça işlemesi sağlanır.
Demi Permanent: Yarı Kalıcı- Boya olarak anilin boyalar seçilir. %10 gibi hidrojen peroksit ve ammonyum olmayan bir bazik madde kullanılır. Bu sayede saç yüzeyi peroksit ile açılır melanin rengi açılır ve boya korteks e girer. Uygulama sonra yıkandığında saç bazik ortamdan normal ortama geçer ve saç yüzeyi kapanır. PH ı artırmak için MEA yada AMP kullanılır. MEA ilavesinde nitrosamine açığa çıkar bu madde hayvanlarda kansere sebep olurken insanlarda ciddi göz tahrişine sebep olabilir.
Permanent: Kalıcı-Bu boyama tekniğinde Phenylendiamine ve hidrojen peroksit kullanılır. Alkali-bazik reaksiyon kütikülün şişmesine ,Hidrojen peroksit ve boyanın saç teli içine nüfuzuna sebep olurken hidrojen peroksit melanine etki ederek melaninin rengini açar ve boyayı saç kortexine depolar. Nötral yada hafif asidik ortam alkali reaksiyonun durmasına ve kütikülün kapanarak boya moleküllerinin içeriye hapsolmasını sağlar.

Semi permanent boyalar alkali özellikli boyalarla ile gerçekleşir ki bunlara örnek olarak nitrobenzene, azo, antraquinone boyaları sayabiliriz. ( Örneğin; 2-amino-4-nitrophenol (yellow), 4’-hydroxy-2-nitrodiphenylamine(oranj) 1,4-diaminoanthraquinone (violet) 1,4,5,8- tetraaminoantroquionone (blue) Bu boyalar saça uygulandığında kutikul bu boyaları alır küçük olan partiküller saç üzerinde ve kütikül üzerine yerleşir. Şampuanlama ile beraber bu boyalar akar gider.
Bazı saç bakım ürünleri saç beyazını koyulaştırmak için metal tuzlarının organik moleküllerle birleşmesi esasına dayanarak geliştirilmiştir. Kurşun asetat içeren bir solüsyon saça uygulandığında saç solüsyonu penetre eder ve kahve-siyah renge bürünür. Bunun sebebi Kurşun metalinin saçtaki keratin proteini içindeki cysteine amino acidi kükürt ile reaksiyona girerek( PbS) kurşun sülfür oluşturmasıdır. Tekrar eden uygulamalar saçtaki koyulaştırmayı arttırmaktadır.
Amonyaksız saç boyaları:
Amonyaksız saç boyaları saç boyama teknolojilerinde en yeni trendlerden biridir. Amonya saç boyalarında kalıcı boyama ve daha belirgin ve çeşitli renklerin elde edilmesinde kullanılmaktadır. Amonya kısmi olarak saçın doğal renginin saçtan uzaklaştırılmasında kullanılır. Bu metod saça boyayı depolarken göz ve kafa derisini yakması gibi bazı yan etkileri ile birlikte keskin kokuya da sahiptir.
Amonyaksız saç boyalarında çoğunlukla amonyak alternativi olan MEA yani monoethanolamine kullanılmaktadır. Bu ürünler intralipid teknoloji ile boyaların saç içine geçişi sağlamaktadır. Bu teknoloji yağ bazlı delivery sistemlere göre saç üzerinde ağırlık, birikme yapmamaktadır.
Önceleri amonyaksız saç boyalarının yeterli boyama özelliğinin olamayacağı düşünülüyordu. Fakat gerçekleşen gelişmelerle amonyaksız boyalar daha uniform ve uzun süreli boyama ve %100 beyaz saçı kapama yapabilir hale geldi.
Yeni ‘Kalıcı-permanent’ saç boyalarında metal iyon kompleksleri ile acid-tip boyama teknolojisi:
Asit boyalarla semi permanent boyama ve oksidativ boyama tekniği ile kalıcı saç boyama tekniklerinin avantajları ve dezavantajları bilinmektedir. Oksidativ saç boyama tekniğinde bu tekniğin saçı uzun süreli boyarken saça verdiği zarar bilinen bir gerçektir. Yeni teknolojik çalışmalarla asit boyalar ile daha kalıcı saç boyaları yapılabilir hale gelmiştir. Bu teknoloji oksidatif boyalara benzer şekilde asit boyalarla metal iyonlarının saç içinde komplex oluşturmasını sağlamaktadır. Bilindiği gibi asit boyalar saç içine geçer ve orada saç proteini üzerindeki pozitif yüklü amino asit ile iyonik bir bağ oluşturur . Fakat bu bağ günlük yıkamalarla saç üzerinde kalamayacak kadar zayıftır. Bu zayıf bağı güçlendirmek için aluminyum klorür iyonları kullanılmaktadır. Penetrasyon hızlandırıcılar benzil alkol ve etil alkol gibi kimyasallar boyanın aluminyum klorür ile saç içine nüfuzunu hızlandırır ve orada boya-metal iyon komplexini sağlar. Boya parlaklığı içinde glikolik asit kullanmak bu etkiyi arttırdığı gözlemlenmiştir.
Üre’nin keratin fiberları boyamada ki etkisi:
Yapılan çalışmalarda düşük sıcaklıklarda polyethyleneimide ile ön uygulama yapılan saç telleri,asit boyalarla üre yardımı ile daha kalıcı boyamalar yapıldığı bulunmuştur. PEI yani polyethyleneimide ve üreden oluşan bir solüsyon saça uygulandıktan sonra yapılan asit boyalarla boyama işlemi üre olmadan yapılan boyamalara göre daha kalıcıdır.
Oleth-5 Phosphate (and) Dioleyl Phosphate
Bu ester bir fosfat esterdir ve aktiflerin saça nüfuzunu sağlar. Bu ürün saç boyalarında hızlı saç boyama sağladığı ve saç kortexine etkili olduğu için önerilmektedir. Özelliğinden dolayı saç boyası formülasyonlarında saç boyasının daha fazla saça geçmesini, renk koyuluğunu ve daha iyi yıkamaya karşı renk kaybını engeller. Bunun dışında çeşitli katyonik polimerlerin etkinliğini arttırır. Bu ürün permanent, semi permanent ve temporary boyalar için kullanılmaktadır.
Semi Permanent ve permanent boyalarda silikon kullanılması:
Bir çok çeşit silikonlar saç boyalarında kullanılmaktadır. Silikon içeren ve içermeyen boyalar boyanın açılması ve yıkama ile ne kadar süre kalıcı olduğuna karşı denemeler yapılmıştır. Bu testler göstermiştir ki dimethiconol/dimethicone karışımları yıkama ile boyanın akmasını azaltmakta ve trimethylsiloxysilicate yada propylphenylsilsesquioxane gibi silikon reçineler UV ışığa karşı saç boyasının açılmasını engellemektedir.
Natural - Organik Saç Boyası:
Natural-Organik saç boyaları son yıllarda en çok talep gören ürünlerdir. Bu formülasyonlarda boya olarak doğal bitkisel boyalar kullanılmaktadır. Paraphenylendiamine (PPD) , amonya kullanılmamaktadır. Saçı besleyen ekstraktlar, organik antioksidanlar kullanılmaktadır. Ürünler minerallerle desteklenmekte ve bu mineral tuzlar sayesinde de boya kalıcılığı arttırılmaktadır.